प्रादेशिक हवामान केंद्र, मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार दिनांक 14 ऑगस्ट रोजी हिंगोली, परभणी, जालना जिल्हयात ती दिनांक 15 ऑगस्ट रोजी नांदेड, हिंगोली, परभणी तूरळक ठिकाणी मूसळधार पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर व जालना जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, मेघगर्जना, वाऱ्याचा वेग अधिक (ताशी 30 ते 40 कि.मी.) राहून मूसळधार पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 16 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर, परभणी, हिंगोली, नांदेड, जालना जिल्हयात तर दिनांक 17 ऑगस्ट रोजी नांदेड, जालना, परभणी, हिंगोली जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, मेघगर्जना, वाऱ्याचा वेग अधिक (ताशी 30 ते 40 कि.मी.) राहून हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 14 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर, बीड, धाराशिव, नांदेड व लातूर जिल्हया तर दिनांक 15 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर, बीड, जालना जिल्हयात तर दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी नांदेड, हिंगोली, परभणी जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वाऱ्यासह हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. मराठवाडयात दिनांक 14 ऑगस्ट रोजी बऱ्याच ठिकाणी तर दिनांक 15, 16 व 17 ऑगस्ट रोजी काही ठिकाणी तर दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी बहुतांश ठिकाणी हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे.

 

हवामान सारांश / चेतावनी :

प्रादेशिक हवामान केंद्र, मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार दिनांक 14 ऑगस्ट रोजी हिंगोली, परभणी, जालना जिल्हयात ती दिनांक 15 ऑगस्ट रोजी नांदेड, हिंगोली, परभणी तूरळक ठिकाणी मूसळधार पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर व जालना जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, मेघगर्जना, वाऱ्याचा वेग अधिक (ताशी 30 ते 40 कि.मी.) राहून मूसळधार पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 16 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर, परभणी, हिंगोली, नांदेड, जालना जिल्हयात तर दिनांक 17 ऑगस्ट रोजी नांदेड, जालना, परभणी, हिंगोली जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, मेघगर्जना, वाऱ्याचा वेग अधिक (ताशी 30 ते 40 कि.मी.) राहून हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 14 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर, बीड, धाराशिव, नांदेड व लातूर जिल्हया तर दिनांक 15 ऑगस्ट रोजी छत्रपती संभाजी नगर, बीड, जालना जिल्हयात तर दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी नांदेड, हिंगोली, परभणी जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वाऱ्यासह हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. मराठवाडयात दिनांक 14 ऑगस्ट रोजी बऱ्याच ठिकाणी तर दिनांक 15, 16 व 17 ऑगस्ट रोजी काही ठिकाणी तर दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी बहुतांश ठिकाणी हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. मराठवाडयात पुढील चार ते पाच दिवसात कमाल तापमानात 2 ते 4 अं.से. ने घट होण्याची तर किमान तापमानात फारशी तफावत जाणवनार नाही.

सामान्य सल्ला :

संदेश : दिनांक 14, 15 व 18 ऑगस्ट रोजी मराठवाडयातील काही जिल्हयात तूरळक ठिकाणी मूसळधार पावसाची शक्यता असल्यामूळे पिकात, फळबागेत, भाजीपाला व फुल पिकात पाणी साचणार नाही याची काळजी घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा व फवारणीची कामे दोन दिवस टाळावीत किंवा पुढे ढकलावीत किंवा पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. 

वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी येथील ग्रामीण कृषि मौसम सेवा योजनेतील तज्ञ समितीने पुढील प्रमाणे कृषि हवामान आधारीत कृषि सल्ल्याची शिफारश केली आहे.  

 

पीक व्‍यवस्‍थापन

सोयाबीन पिकात अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. फवारणीची कामे दोन दिवस टाळावीत किंवा पुढे ढकलावीत. सोयाबीन पिकात पाने खाणाऱ्या अळीचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास, याच्या व्यवस्थापनासाठी 5 % निंबोळी अर्क किंवा अझाडिरेक्टिन 1500 पीपीएम 500 मिली (25 मिली प्रति 10 लिटर पाणी) प्रति एकरी पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. किडीने आर्थिक नूकसानीची पातळी ओलांडली असल्यास थायामिथॉक्झाम 12.6 % + लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन 9.5 % (पूर्व मिश्रीत किटकनाशक) 50 मिली किंवा असिटामाप्रीड 25 % + बाईफेन्थ्रीन 25 % (पूर्व मिश्रीत किटकनाशक) 100 ग्रॅम किंवा प्रादूर्भाव खूप जास्त असल्यास क्लोरांट्रानिलीप्रोल 18.5 % 60 मिली किंवा बीटा सायफ्ल्यूथ्रीन 8.49 % + इमिडाक्लोप्रीड 19.81 % (पूर्व मिश्रीत किटकनाशक) 140 मिली किंवा क्लोरांट्रानिलीप्रोल 9.30 % + लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन 9.5 % (पूर्व मिश्रीत किटकनाशक) 80 मिली वरील किटकनाशकाची फवारणी प्रति एकर पावसाची उघाउ बघून आलटून-पालटून करावी. सोयाबीन पिकात पांढऱ्या माशीचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास, याच्या व्यवस्थापनासाठी एकरी 10 पिवळे चिकट सापळे पिकाच्या उंचीच्या वर लावावेत. सोयाबीन पिकात पिवळा मोझॅक प्रादूर्भाव ग्रस्त झाडे उपटून नष्ट करावीत. रोगाच्या प्रसारास कारणीभूत असलेल्या मावा व पांढऱ्या माशीच्या व्यवस्थापनासाठी पिकावर रोगाची लक्षणे दिसताच किंवा प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून फ्लोनिकॅमीड 50% डब्ल्युजी 80 ग्रॅम (4 ग्रॅम प्रती 10 लिटर पाण्यात साध्या पंपाने) किंवा थायमिथोक्झाम 12.6% + लॅम्बडा सिहॅलोथ्रीन 9.6% झेडसी 50 मिली (2.5 मिली प्रती 10 लिटर पाण्यात साध्या पंपाने) किंवा असिटामिप्रीड 25%+बाइफेन्थ्रीन 25 % डब्ल्यूजी 100 ग्रॅम (5 ग्रॅम प्रती 10 लिटर पाण्यात साध्या पंपाने) किंवा बीटा साइफ्लुथ्रीन 8.49%+इमिडाक्लोप्रीड 19.81% ओडी 140 मिली (7 मिली प्रती 10 लिटर पाण्यात साध्या पंपाने)यापैकी एका किटकनाशकाची फवारणी प्रति एकर याप्रमाणात करावी.

खरीप ज्वारी पिकात अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. फवारणीची कामे दोन दिवस टाळावीत किंवा पुढे ढकलावीत.  खरीप ज्वारी पिकात लष्करी अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी इमामेक्टीन बेन्झोएट 5 टक्के  4 ग्रॅम किंवा स्पिनेटोरम 11.7 एससी 4 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून वरील किटकनाशकांची आलटून पालटून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. फवारणी करत असतांना किटकनाशक पोंग्यात पडेल अशाप्रकारे फवारणी करावी.

बाजरी पिकात अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा.

ऊस पिकात अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. फवारणीची कामे दोन दिवस टाळावीत किंवा पुढे ढकलावीत.उस पिकात पांढरी माशीचा व पाकोळीचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी, लिकॅनीसिलियम लिकॅनी या जैविक बुरशीची 40 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. रासायनिक कीटकनाशकामध्ये क्लोरोपायरीफॉस 20 टक्के 30 मिली किंवा इमिडाक्लोप्रिड 17.8 टक्के 3 मिली किंवा ॲसीफेट 75 % 20 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून पावसाची उघाड बघून फवारावे. इमिडाक्लोपीड 17.8% कीटकनाशकासोबत 2 टक्के युरिया (200 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात) मिसळून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. ऊस पिकात पोक्का बोइंग या रोगाचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी कार्बेन्डाझिम 12% + मॅन्कोझेब 63% डब्ल्यूपी 50 ग्रॅम किंवा कॉपर ऑक्सीक्लोराइड 50% डब्ल्यू पी 20 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून स्टीकरसह 10 ते 12 दिवसाच्या अंतराने 2 ते 3 फवारण्या पावसाची उघाड बघून कराव्यात.

हळद पिकात अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. हळद पिकाची लागवड करून 60 दिवस झाले असल्यास 25 किलो नत्रासोबत 00:52:34 15.5 किलो व 00:00:50 5.5 किलो प्रति एकरी सूक्ष्म सिंचन पध्दतीने तीन ते चार वेळा विभागून द्यावे. फवारणीची कामे दोन दिवस टाळावीत किंवा पुढे ढकलावीत. हळदीवरील पानावरील ठिपके आणि करपा याच्या व्यवस्थापनासाठी कार्बेंडेंझीम 12 % + मॅन्कोझेब 63 % डब्ल्यूपी 25 ग्रॅम प्रति प्रति 10 लिटर पाण्यात स्टीकरसह पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. हळद पिकात कंदमाशीचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी 15 दिवसांच्या अंतराने क्विनालफॉस 25% 20 मिली किंवा डायमिथोएट 30 % 10  मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून आलटून-पालटून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी.

फळबागेचे व्‍यवस्‍थापन

संत्रा/मोसंबी बागेत अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. फवारणीची कामे दोन दिवस टाळावीत किंवा पुढे ढकलावीत.मृग बहार संत्रा/मोसंबी बागेत किडींचा प्रादुर्भाव दिसून आल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी डायकोफॉल 25-30 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. संत्रा/मोसंबी बागेत फळवाढीसाठी 00:52:34 15 ग्रॅम प्रति लिटर + जिब्रॅलिक ॲसिड 1.5 ग्रॅम प्रति 100 लिटर पाण्यात मिसळून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी.

डाळींब बागेत अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. डाळींब बागेला 19:19:19 खताची मात्रा सूक्ष्म सिंचनाद्वारे द्यावे. डाळींब बागेतील अतिरिक्त फुटवे काढावेत. डाळींब बागेत रोगनाशकाची पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी.

चिकू बागेत अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा.

भाजीपाला

भाजीपाला पिकात अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. काढणीस तयार असलेल्या भाजीपाला पिकांची काढणी करून घ्यावी. भाजीपाला पिकात जमिनीत ओलावा व वापसा असतांना खत मात्रा द्यावी. जमिनीत वापसा असतांना भाजीपाला पिकात अंतरमशागतीची कामे करून तण नियंत्रण करावे. फवारणीची कामे दोन दिवस टाळावीत किंवा पुढे ढकलावीत. भाजीपाला पिकात शेंडा आणि फळ पोखरणाऱ्या अळीचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास प्रादूर्भाव ग्रस्त शेंडे व फळे गोळा करून नष्ट करावेत व त्याच्या व्यवस्थापनासाठी शेतात एकरी 2 कामगंध सापळे लावावेत किंवा क्लोरँट्रानिलीप्रोल 18.5% एससी 4 मिली किंवा क्लोरपायरीफॉस 20% एससी 20 मिली किंवा सायपरमेथ्रीन 10% ईसी 11 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी. भेंडी पिकावर पावडरी मिल्ड्यू रोगाचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी मायक्लोब्यूटॅनिल 10% डब्ल्यूपी 10 ग्रॅम 10 लिटर पाण्यात मिसळून स्टीकरसह पावसाची उघाड बघून फवारणी करावी.

फुलशेती

फुल पिकात अतिरिक्त पाणी साचणार नाही याची दक्षता घ्यावी व अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करावा. काढणीस तयार असलेल्या फुलपिकाची काढणी करून घ्यावी.

तुती रेशीम उद्योग

रंशीम किटक संगोपन आणि कोष उत्पादन शेतीस पुरक उद्योग म्हणून विकसीत होत आहे. लहान व मध्यम शेतकरी मुख्य शेती व्यवसाय म्हणून स्विकारत आहेत. एक एकर तुती लागवडी करीता 82 X 23 X 15 फुट (लांबी, रूंदी व उंची) आकाराचे संगोपन गृह असावे. संगोपन गृह शिफारसीनुसार दक्षिणोत्तर असावे. पश्चिम बाजूस 6 फुट व्हरांडा आणि  6 X 4 X 3 फुट आकाराचा निर्जंतूक हौद असावा. 30 X 5 फुट आकाराचे 5 ताळी रॅक असावेत म्हणजे एकूण 750 चौ.फुट आकाराचे एक रॅक चार रॅकचे मिळून 3000 चौ.फुट क्षेत्र मिळते. त्यात 300 अंडीपूजाचे संगोपन करता येते. अशी 5 पिल्ले/एकर/वर्ष प्रमाणे कोषाचे उत्पादन घेऊन कमीत कमी एका वेळी 2 क्विंटल कोष X 5 = 10 क्विंटल/एकर कोष उत्पादन मिळते. रू. 500 किलो भावाप्रमाणे 5 लक्ष रू./एकर कोष उत्पादन मिळू शकते.

पशुधन व्यवस्थापन

पावसाळा ऋतूमध्ये कोंबडी व शेळ्यांना योग्य वेळेवर सामान्य आजारांवर लसीकरण करावे. शेळ्यांना चरण्यासाठी योग्य निवारा असलेले शेड उपलब्ध करून द्यावे. कोंबडी व शेळी शेडच्या आत अत्यंत कडक जैवसुरक्षा मर्यादीत राखणे गरजेचे असते.

सौजन्‍य

मुख्य प्रकल्प समन्वयक, ग्रामीण कृषी मौसम सेवा,वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी

 

मराठवाडा कृषि हवामान सल्ला पत्रक क्रमांक – 40/2025 - 2026         गुरूवार, दिनांक – 14.08.2025