प्रादेशिक हवामान केंद्र,मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार मराठवाडयात पुढील पाच दिवस हवामान कोरडे राहील. दिनांक 9 व 10 डिसेंबर रोजी आकाश अंशत: ढगाळ राहण्याची शक्यता आहे.

प्रादेशिक हवामान केंद्र,मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार मराठवाडयात पुढील पाच दिवस हवामान कोरडे राहील. दिनांक 9 व 10 डिसेंबर रोजी आकाश अंशत: ढगाळ राहण्याची शक्यता आहे. मराठवाडयात पुढील तीन दिवसात कमाल तापमानात हळूहळू 3 ते 4 अं.से. ने वाढ होऊन त्यानंतर तापमानात फारशी तफावत जाणवणार नाही. पुढील पाच दिवसात किमान तापमानात हळूहळू 2 ते 3 अं.से. ने घट होण्याची शक्यता आहे.

विस्तारीत अंदाजानुसार (ईआरएफएस) मराठवाडयात दिनांक 08 ते 14 डिसेंबर दरम्यान पाऊस सरासरीएवढा, कमाल तापमान सरासरीएवढे ते सरासरीपेक्षा कमी व किमान तापमान सरासरीएवढे ते सरासरीपेक्षा जास्त तर दिनांक 15 ते 21 डिसेंबर दरम्यान पाऊस सरासरीएवढा, कमाल तापमान सरासरीएवढे ते सरासरीपेक्षा कमी व किमान तापमान सरासरीएवढे राहण्याची शक्यता आहे.

विस्तारीत अंदाजानुसार (ईआरएफएस) मराठवाड्यात दिनांक 13 ते 19 डिसेंबर 2023 दरम्यान कमाल तापमान मध्यम प्रमाणात सरासरीपेक्षा कमी व किमान तापमान सरासरीएवढे राहण्याची शक्यता आहे.

सॅक, इसरो अहमदाबाद यांच्या उपग्रहाच्या बाष्पोत्सर्जनाच्या जिल्हानिहाय व तालूकानिहाय छायाचित्रानूसार मराठवाडयात बाष्पोत्सर्जनाचा वेग किंचित वाढलेला आहे तर जमिनीतील ओलावा किंचित कमी झालेला आहे.

वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी येथील ग्रामीण कृषि मौसम सेवा योजनेतील तज्ञ समितीने पुढील प्रमाणे कृषि हवामान आधारीत कृषि सल्ल्याची शिफारश केली आहे.  

पीक व्‍यवस्‍थापन

वेचणीस तयार असलेल्या कापूस पिकात वेचणी लवकरात लवकर करून सुरक्षित ठिकाणी साठवणूक करावी. पाऊस झालेल्या ठिकाणी भिजलेल्या कापसाची वेचणी कापूस वाळल्यानंतर करावी व वेचणी केलेला कापूस वेगळा साठवावा. मागील आठवडयातील ढगाळ वातावरणामूळे कापूस पिकात बोंड सड दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी कॉपर ऑक्सीक्लोराइड 25 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. कापूस पिकात गुलाबी बोंड अळीच्या व्यवस्थापनासाठी थायमिथॉक्झाम 12.6% + लॅमडा सायहॅलोथ्रीन 9.5% 6 मिली किंवा सायपरमेथ्रीन 25 ईसी 10 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. मागील आठवडयातील ढगाळ वातावरणामूळे उशीरा पेरणी केलेल्या तूर पिकात फुलगळ दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी एन.ए.ए 4 मिली + 1‍0 मिली बोरॉन प्रति 15 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. तूर पिकात शेंगा पोखरणाऱ्या अळीच्या व्यवस्थापनासाठी इमामेक्टीन बेन्झोएट 5% 4.4 ग्रॅम + मेटॅलॅक्झील + मॅनकोझेब 25 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. हरभरा पिकात मर रोगाचा प्रादूर्भाव दिसून येत असल्यास ट्रायकोडर्मा या जैविक बुरशीनाशकाची 40 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून जमीनीवर फवारणी करावी किंवा आळवणी करावी किंवा थायोफिनेट मिथाईल 70 डब्ल्यूपी 25 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. वेळेवर पेरणी केलेल्या हरभरा पिकातील घाटेअळीच्या व्यवस्थापनासाठी शेतात प्रति एकरी 02 कामगंध सापळे व 10 पक्षी थांबे उभारावेत. रासायनिक नियंत्रणासाठी इमामेक्टीन बेन्झोएट 5% 4.4 ग्रॅम किंवा फ्लुबेंडामाईड 39.35 एससी 3 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. मागील आठवडयातील ढगाळ वातावरणामूळे हळद पिकातील पानावरील ठिपके या रोगाच्या व्यवस्थापनासाठी ॲझोक्सिस्ट्रोबीन 18.2% + डायफेनकोनॅझोल 11.4 एस सी 10 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून  स्टिकरसह फवारणी करावी. हळद पिकातील कंद सड याच्या व्यवस्थापनासाठी मेटॅलॅक्झील 4% + मॅनकोझेब 64% 25 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून आळवणी करावी. वाऱ्यामूळे 30 दिवसाचे ज्वारीचे पिक आडवे पडले असल्यास 15 दिवसात उभे राहते. पिक उभे राहिल्यानंतर एकरी 35 किलो युरियाची मात्रा देवून कोळपणीद्वारे ज्वारीच्या ताटाला माती लावून घ्यावी. सद्यस्थितीत रब्बी ज्वारी पिकाची पेरणी करता येते परंतू पेरणीपूर्वी थायमिथॉक्झाम 30 एफएस 10 मिली  किंवा इमिडाक्लोप्रीड 48 एफएस 12 मिली प्रति किलो बियाण्यास बिजप्रक्रिया करून पेरणी करावी. ज्वारी पिकावरील खोडमाशी, खोडकिडी व लष्करी अळी या किडींच्या व्यवस्थापनासाठी नोमुरीया रिलाई 40 ग्रॅम प्रति 10 लिटर  किंवा थायमिथॉक्झाम 12.6% + लॅमडा सायहॅलोथ्रीन 9.5% 2.5 मिली किंवा इमामेक्टीन बेन्झोएट 5% 4 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. बागायती गहू उशीरा पेरणी 15 डिसेंबर पर्यंत करता येते. उशीरा पेरणीसाठी व कमी पाण्यावर येणाऱ्या फुलेनेत्रावती व फुलेसात्वीक या वाणांची निवड करावी.

फळबागेचे व्‍यवस्‍थापन

वादळी वारा, पाऊस झालेल्या संत्रा/मोसंबी बागेत पडलेली फळे गोळा करून नष्ट करावीत तसेच मोडलेल्या फांद्यांची छाटणी करावी व त्या जागी बोर्डोपेस्ट लावावी. सद्यस्थितीत संत्रा, मोसंबी, लिंबू या फळपिकामध्ये फळधारणा झालेली असल्यास एन.ए.ए 4 मिली + 13:00:45 या खताची 150-200 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.  वादळी वारा, पाऊस झालेल्या आंबा बागेत मोडलेल्या फांद्यांची छाटणी करावी व त्या जागी बोर्डोपेस्ट लावावी. आंबा पिकामध्ये भूरी रोगासाठी प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून गंधक सल्फर 80% 40  ग्रॅम किंवा हेक्झाकोनॅझोल 5 एससी 10 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

भाजीपाला

काढणीस तयार असलेल्या भाजीपाला पिकाची काढणी लवकरात लवकर करून घ्यावी. वादळी वारा, पाऊस झालेल्या ठिकाणी प्रादूर्भाव ग्रस्त भाजीपाला गोळा करून नष्ट करावा. मागील आठवडयातील ढगाळ वातावरणामूळे भाजीपाला पिकात (टोमॅटो, मिरची, वांगी) करपा या रोगांचा प्रादूर्भाव होऊ शकतो या रोगाच्या नियंत्रणासाठी मॅनकोझेब 75% किंवा क्लोरोथॅलोनील 75% 25 ग्रॅम प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

फुलशेती

काढणीस तयार असलेल्या फुल पिकाची काढणी लवकरात लवकर करून घ्यावी.

तुती रेशीम उद्योग

रेशीम किटक संगोपनगृहात ढगाळ हवामानात आर्द्रता 90 टक्के किंवा त्याच्या वरती राहते. तुती पाने पावसाने ओली झाली असतील तर प्रथम छाटणी नंतर अंधार खोलीत अर्धा तास ठेवून पाणी निचरल्या नंतर रॅकवर टाकावित. अंधार खोलीचा आणखी एक फायदा म्हणजे उझी माशी अंधारात थांबत नाही बाहेर निघून जाते. आर्द्रता 85 टक्केच्या वर असेल तर आणि तापमान जास्त असेल तर ग्रासरी रोगाची व हिरवा किंवा पांढरा मस्करडीन रोगाची लागण रेशीम किटकांना होते. किटक खडू सारखे कडक होतात त्यासाठी विजेता सप्लीमेंट निर्जंतूक पावडरचा 4.5 कि.ग्रॅ/100 अंडिपूंज या प्रमाणात वापर करावा. सोबत पांढरा चुना आर्द्रता कळी करण्यासाठी व संगोपनगृहातील वातावरण निर्जंतूक करण्यासाठी 10 ते 15 कि.ग्रॅ./100 अंडिपूंज असा वापर करावा.

पशुधन व्यवस्थापन

थंडी पासुन पशुधनाचे संरक्षण करण्यासाठी शेळया, मेंढया तसेच कोंबडयाच्या शेडला बारदाण्याचे पडदे लावावे, त्यामूळे पहाटेच्या थंड वाऱ्यांपासून त्यांचे संरक्षण होईल. तसेच कोंबडयाच्या शेडमध्ये ईलेक्ट्रीक बल्ब लावावेत. पशुधनास पहाटेच्या वेळी मोकळया जागी न बांधत गोठ्यात बांधावेत. पशुधनातील प्रजननाच्या समस्यांचे वेळेत निदान आणि योग्य उपचार न केल्यास अधिक तोटा उदभवतो. राज्य शासनाच्या “राज्यव्यापी वंधत्व निवारण अभियानातंर्गत” आपल्या कडील सर्व जनावरांची गाभण करण्याबाबतची तपासणी व उपचार करून घ्यावेत.

सामुदायिक विज्ञान

सकाळचा नाश्ता एक महत्वाचे जेवण आहे कारण रात्रभर उपाशी राहील्या नंतर सकाळच्या नाश्त्यामूळे शरीराला लागणाऱ्या उर्जा तसेच आवश्यक पौष्टीक मुल्य चांगल्या आरोग्याकरीता आवश्यक आहे.

 

सौजन्‍य

मुख्य प्रकल्प समन्वयक, ग्रामीण कृषी मौसम सेवा,वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी

 

मराठवाडा कृषि हवामान सल्ला पत्रक क्रमांक – 72/2023 - 2024      शुक्रवार, दिनांक – 08.12.2023