प्रादेशिक हवामान केंद्र,मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी औरंगाबाद, जालना, बीड, लातूर, जिल्हयात तर दिनांक 19 ऑगस्ट रोजी लातूर, उसमानाबाद, परभणी, हिंगोली, औरंगाबाद, जालना, बीड, व नांदेड जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, मेघगर्जना, विजांचा कडकडाट, वाऱ्याचा वेग अधिक (ताशी 30 ते 40 कि.मी.) राहून हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी परभणी, हिंगोली व नांदेड जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वाऱ्यासह मुसळधार स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे.

 प्रादेशिक हवामान केंद्र,मुंबई येथून प्राप्त झालेल्या अंदाजानुसार मराठवाडयात पुढील दोन दिवसात किमान तापमानात हळूहळू 1 ते 2 अं.से. ने घट होऊन त्यानंतर पुढील तीन दिवसात किमान तापमानात फारशी तफावत जाणवणार नाही.दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी औरंगाबाद, जालना, बीड, लातूर, जिल्हयात तर दिनांक 19 ऑगस्ट रोजी लातूर, उसमानाबाद, परभणी, हिंगोली, औरंगाबाद, जालना, बीड, व नांदेड जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वारा, मेघगर्जना, विजांचा कडकडाट, वाऱ्याचा वेग अधिक (ताशी 30 ते 40 कि.मी.) राहून हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे. दिनांक 18 ऑगस्ट रोजी परभणी, हिंगोली व नांदेड जिल्हयात तूरळक ठिकाणी वादळी वाऱ्यासह मुसळधार   स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे.

मराठवाडयात दिनांक 18 व 19 ऑगस्ट  रोजी बऱ्याच ठिकाणी हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पाऊसाची, दिनांक 20 ऑगस्ट रोजी काही ठिकाणी हलक्या स्वरूपाच्या पाऊसाची, दिनांक 21 व 22 ऑगस्ट रोजी तुरळक ठिकाणी हलक्या स्वरूपाच्या पाऊसाची शक्यता आहे.

विस्तारीत अंदाजानुसार (ईआरएफएस) मराठवाडयात दिनांक 18 ते 24 ऑगस्ट 2023 व दिनांक 25 ते 31 ऑगस्ट दरम्यान पाऊस सरासरीएवढा राहण्याची शक्यता आहे.

विस्तारीत अंदाजानुसार (ईआरएफएस) मराठवाड्यात दिनांक 23  ते 29 ऑगस्ट 2023 दरम्यान कमाल तापमान व किमान तापमान सरासरीएवढे राहण्याची शक्यता आहे.

सॅक, इसरो अहमदाबाद यांच्या उपग्रहाच्या बाष्पोत्सर्जनाच्या जिल्हानिहाय व तालूकानिहाय छायाचित्रानूसार बाष्पोत्सर्जनाचा दर वाढलेला आहे तर जमिनीतील ओलाव्याचे प्रमाण कमी झालेले आहे.

वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ, परभणी येथील ग्रामीण कृषि मौसम सेवा योजनेतील तज्ञ समितीने पुढील प्रमाणे कृषि हवामान आधारीत कृषि सल्ल्याची शिफारश केली आहे.  

पीक व्‍यवस्‍थापन

सोयाबीन पिकात पिवळा मोझॅक प्रादूर्भाव ग्रस्त झाडे उपटून नष्ट करावीत. पावसाच्या खंड काळात सोयाबीन पिकावर किडींचा प्रादूर्भाव दिसून येत आहे, सोयाबीन पिकावरील किडींच्या व्यवस्थापनासाठी क्लोरँट्रानिलीप्रोल 18.5% 60 मिली प्रति एकर किंवा थायामिथोक्झाम 12.6% + लँबडा सायहॅलोथ्रिन 9.5% (पूर्वमिश्रित किटकनाशक) 50 मिली प्रति एकर किंवा क्लोरँट्रानिलीप्रोल 9.3% + लँबडा सायहॅलोथ्रिन 4.6% 80  मिली प्रति एकर (पूर्वमिश्रित किटकनाशक) किंवा टेट्रानिलीप्रोल 18.18% 100 ते 120 मिली प्रति एकर किंवा बिटा सायफ्ल्युथ्रीन 8.49% + इमिडाक्लोप्रीड 19.81% (पूर्वमिश्रित किटकनाशक) 140 मिली प्रति एकर यापैकी कुठलेही एक किटकनाशक पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारावे. खरीप ज्वारी पिकात लष्करी अळीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी इमामेक्टीन बेन्झोएट 5 टक्के  4 ग्रॅम किंवा स्पिनेटोरम 11.7 एससी 4 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून वरील किटकनाशकांची आलटून पालटून  पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी. फवारणी करत असतांना किटकनाशक पोंग्यात पडेल अशाप्रकारे फवारणी करावी. ऊस पिकावर खोड किडीचा प्रादूर्भाव दिसून आल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी क्लोरपायरीफॉस 20 % 25 मिली किंवा क्लोरॅट्रानोलीप्रोल 18.5% 4 मिली प्रति 10 लीटर पाण्यात मिसळून  पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी. ऊस पिकात हूमणीच्या अळ्या दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी मेटाराईझीयम ॲनोसोप्ली या जैविक बूरशीचा 4 किलो (जास्त प्रादुर्भाव असल्यास 10 ‍किलो) प्रति एकर जमिनीतून वापर करावा. पावसाच्या खंड काळात ऊस पिकावर पांढऱ्या माशीचा प्रादूर्भाव दिसून येत आहे, याच्या व्यवस्थापनासाठी डायमिथोएट 30 % 36 मिली प्रति 10 लिटर पाण्यात मिसळून पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी.हळद पिकात हूमणीच्या अळ्या दिसून येत असल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी मेटाराईझीयम ॲनोसोप्ली या जैविक बूरशीचा 4 किलो (जास्त प्रादुर्भाव असल्यास 10 ‍किलो) प्रति एकर जमिनीतून वापर करावा.

फळबागेचे व्‍यवस्‍थापन

लिंबुवर्गीय पिकांत कोळी किडींचा प्रादुर्भाव दिसून आल्यास याच्या व्यवस्थापनासाठी निंबोळी अर्क 5% याप्रमाणे फवारणी करावी. रासायनिक नियंत्रणासाठी डायकोफॉल 18.5 ईसी 20 मिली किंवा प्रोपरगाईट 20 ईसी 10 मिली किंवा इथिऑन 20 ईसी 20 मिली किंवा अबामेक्टिन 1.9 ईसी 3.7 मिली किंवा डायफेनथीयूरोन (50 डब्ल्यूपी) 20 ग्रॅम किंवा विद्राव्य गंधक 30 ग्रॅम प्रती 10 लिटर पाण्‍यात मिसळून पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी. आवश्‍यकता असल्यास दुसरी फवारणी 15 दिवसांच्‍या अंतराने करावी. अंबे बहार धरलेल्या मोसंबी फळबागेत फळगळ थांबविण्यासाठी 100 लिटर पाण्यात एक किलो यूरिया + 30 मिली प्लॅनोफिक्स द्रावणाची पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी. संत्रा/मोसंबी फळबागेत फळवाढीसाठी 13:00:45 1.5 किलो + जिब्रॅलिक ॲसिड 1 ग्रॅम प्रति 100 लिटर पाण्यात मिसळून पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी. डाळींब फळबागेत फळवाढीसाठी 13:00:45 1.5 किलो प्रति 100 लिटर पाण्यात मिसळून पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी.

भाजीपाला

 पावसाच्या खंड काळात भाजीपाला पिकावर किडींचा प्रादूर्भाव दिसून येत आहे, भाजीपाला ( मिरची, वांगे व भेंडी)  पिकात रसशोषण करणाऱ्या किडीचा प्रादुर्भाव दिसून येत असल्यास त्याच्या व्यस्थापनासाठी पायरीप्रॉक्सीफेन 5% + फेनप्रोपाथ्रीन 15% 10 मीली किंवा  डायमेथोएट 30% 13 मीली प्रती 10 लिटर पाण्यात मिसळून पाऊसाने उघाड दिल्यास फवारणी करावी. काढणीस तयार असलेल्या भाजीपाला पिकाची काढणी करून घ्यावी.

फुलशेती

 काढणीस तयार असलेल्या फुल पिकाची काढणी करून घ्यावी.

तुती रेशीम उद्योग

कोष काढणी नंतर प्लास्टीकच्या चंद्रिला (नेत्रिका) वरील कोषाचा उर्वरीत धागा (वेस्ट) काढून टाकण्यासाठी भौतीकिय पध्दत म्हणजे ज्योत (फ्लेमगन) चा वापर करणे किंवा छोटा पितळी स्टो (केरोसीन) चा वापर करणे सोईचे ठरते. कमी वेळात निर्जंतूकिकरण होते पण काळजीने काहि केले तर प्लास्टीक चंद्रिला जळतात तुटतात. दुसरा सोपा पर्याय म्हणजे 0.3 टक्के ब्लिचिंग पावडर आणि 2 टक्के चुना द्रावण 200 लिटर टाकीत पाण्यात तयार त्या चंद्रिला अर्धातास ठेवणे. सर्व धागा विरघळून जातो, त्यामूळे पुढील रोग प्रसार टळतो. काढलेले कोष स्वच्छ करावेत. डबल कोष, पोचट कोष डागाळलेले कोष त्रिकोणी कोष किंवा दबलेले कोष वेगळे करावेत. कोषासोबत मिसळू नयेत. सर्व कोषात मिसळले तर भाव कमी लागतो.

पशुधन व्यवस्थापन

पशुधनात लम्पी स्किन रोगाच्या नियंत्रणासाठी खालील सप्त सुत्रीचा वापर करावा. १.महाराष्ट्र शासनाच्या वतीने लसीकरण मोहीम अंतर्गत लसीकरण करावे. २. पशुधनास उत्तम आहार, मुबलक पिण्याचे पाणी व इतर सुश्रुषा . ३. रोगी व निरोगी पशूंचे विलगीकरण. ४. गोठयामध्ये  स्वच्छता  अभियान राबवणे.  ५. गोचीड - कीटक यांच्या नियंत्रणासाठी महाराष्ट्र शासनाने दिलेल्या  मार्गदर्शक तत्वांचे तंतोतंत पालन . ६. रोगी जनावरची तात्काळ सुश्रुषा. ७. वासरांना वयाच्या सातव्या दिवशी जंतनाशकाची मात्र देणे.

सामुदायिक विज्ञान

कोणतेही काम करताना जास्त चालणे टाळावे. कारण चालण्यासाठी लागणाऱ्या ऊर्जेचे प्रमाण जास्त असते. यासाठी कामाच्या आराखडयाचा योग्यविचार करून कार्यस्थळाची मांडणी केल्यास कामासाठी चालण्याचे एकूण अंतर कमी करता येते.

सौजन्‍य

मुख्य प्रकल्प समन्वयक, ग्रामीण कृषी मौसम सेवा,वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी

 

मराठवाडा कृषि हवामान सल्ला पत्रक क्रमांक – 40 /2023 - 2024      शुक्रवार, दिनांक –18.08.2023